Lộ diện cha đẻ của đồng tiền ảo giá trị nhất thế giới Bitcoin?!

Đóng góp bởi Phan Huy Thái Nguyên

01/01/23

Hãy thử tưởng tượng rằng có một đứa bé cực kỳ thông minh, nhưng không biết ai là cha nó. Để rồi đến một lúc, có một người bước ra và nói rằng anh ta là cha của đứa bé. Trong thế giới thực thì chỉ cần xét nghiệm ADN là biết ngay. Tuy nhiên, với đồng tiền ảo Bitcoin, một loại tiền điện tử (cryptocurrency) thì mọi chuyện không dễ dàng như vậy.

* Thuật ngữ Sách trắng ở ngữ cảnh trong bài này được hiểu là công cụ trình bày các kết quả nghiên cứu, liệt kê bộ câu hỏi hay các mẹo về một vấn đề kinh doanh cụ thể, hoặc nêu bật một sản phẩm hay dịch vụ của nhà cung ứng nào đó.

** Bài viết được tham khảo từ economist.com.

Từ khi ra đời Bitcoin và danh tính của Satoshi Nakamoto, bút danh của tác giả của bài viết học thuật “giấy trắng” được xuất bản vào tháng 10/2008, đã & vẫn luôn là một ẩn số. Đó là bài viết chi tiết lần đầu tiên đã phác thảo ra công nghệ đứng đằng sau đồng tiền kỹ thuật số.

Không một ai, kể cả những phụ tá thân cận nhất từng gặp được ông Nakamoto ngoài đời. Họ chỉ giao tiếp với ông ta bằng các phương thức điện tử. Không chỉ viết ra sách trắng, ông còn phát triển phần mềm là nền tảng cho hệ thống và hỗ trợ những người khác để cải thiện nó. Tuy nhiên vài năm trước Nakamoto đã đột ngột ngừng tham gia dự án. Từ đó trở đi, không còn tin tức gì về ông ấy nữa.

Theo một số ước tính, hiện Nakamoto đang nắm giữ 1 triệu Bitcoin, tương đương 450 triệu USD theo tỷ giá trao đổi hiện tại, nhưng chúng chưa bao giờ được đụng đến. Trong khi đó, tổng giá trị Bitcoin hiện tại là khoảng 7 tỷ USD.

Bất ngờ giờ đây, Craig Steven Wright, một nhà khoa học, nhà sáng chế 45 tuổi người Úc đã tuyên bố mình chính là Satoshi với đầy đủ các bằng chứng. Ngày 2/5 vừa qua ông đã đăng một bài viết trên blog cung cấp thứ mà ông cho là bằng chứng được mã hóa chứng minh ông thực sự là tác giả của Bitcoin.

Phần lớn những cuốn sách nói về Bitcoin hiện nay đều có một chương dài nói về việc liệu Nakamoto thực sự là ai. Mỗi quyền sách đều có những giả thuyết riêng, nhưng tựu chung đều dựa vào những nguồn giống nhau. Một số xác định Nakamoto ở Anh, một số khác lại nói rằng ông ta ở đâu đó Bờ Đông nước Mỹ. Có khi người ta cũng nói rằng Nakamoto là một nhà xã hội học người Phần Lan, một nhà toán học người Nhật hay thậm chí là một sinh viên người Ailen.

Hai cái tên được nhắc đến nhiều nhất là Nick Szabo và Hal Finney, hai nhà mật mã học người Mỹ, nhưng họ đã phủ nhận. Cũng có những tranh luận rằng các dòng mã lệnh của Bitcoin là quá tốt và một người thì không thể nào làm được điều đó, đó phải là một tổ chức lớn.

Bitcoin đã to lớn và phát triển hơn rất nhiều so với Satoshi Nakamoto dự tính, người được cho là tác giả của đồng tiền này. Ông đã dừng tham gia dự án cách đây vài năm, và những người kế thừa đã mở rộng mã lệnh (code) của đồng tiền này nhiều hơn những gì ông đã làm. Dù tuyên bố của Wright có đáng tin hay không, kể cả với những người thông thạo về Bitcoin, thì cũng chẳng phải vấn đề.

Dự án Bitcoin đã bị chia rẽ từ nhiều tháng nay bởi cái gọi là “nội chiến” giữa những nhà phát triển với những công ty mua bán Bitcoin. Một bên muốn giữ cho Bitcoin nhỏ bé và thuần khiết, trong khi bên còn lại muốn cho đồng tiền này phát triển nhanh chóng, kể cả khi sẽ biến đồng tiền này thành một hệ thống thanh toán thông thường.

Sự can thiệp của Shatoshi thực, cha đẻ của đồng tiền chắc chắn sẽ làm thay đổi động lực của cuộc tranh cãi. Tất nhiên, điều này chỉ xảy ra khi Wright có thể thuyết phục mọi người về những điều ông công bố ông là cha đẻ của đồng tiền ảo Bitcoin.

Nhưng có một lỗ hổng trong toàn bộ câu chuyện. Tháng 12 năm ngoái (2015), hacker đã đột nhập vào máy tính của Wright, lấy đi nhiều email và tài liệu và cung cấp chúng cho 2 trang web Wired và Gizmodo. Một vài bằng cấp của Wright được liệt kê trong hồ sơ LinkedIn (một mạng xã hội công việc) không thể được xác nhận. Một nhà sáng chế siêu máy tính, SGI cũng phủ nhận đã hợp tác với công ty của Cloudcroft của Wright. Và những khóa mã hóa được tìm thấy trong các tài liệu được phát tán và một vài bài đăng blog của ông ấy.

Tất cả những thứ có thể liên kết Wright với Nakamoto, dường như đã được lùi ngày hoặc vừa được thay đổi. Và điều cuối cùng, sau cuộc đột kích của sở thuế Úc vào nhà ông ở Sydney, nhiều người đã tin rằng toàn bộ câu chuyện chỉ là trò lừa bịp công phu được dàn dựng bởi chính ông Wright.

Mặc dù không thực sự hài lòng cũng như không hoàn toàn chắc chắn, Wright có vẻ là người có đủ chuyên môn, năng lực để phát triển một hệ thống mã hóa phức tạp như Bitcoin. Hoặc có thể bằng cách nào đó Wright đã có được khóa riêng (private key) của Nakamoto và sử dụng chúng.

Giờ đây, việc người ta có tin Wright có phải là Nakamoto hay không phần lớn phụ thuộc vào những gì ông ấy sẽ làm tiếp theo. Sau khi tuyên bố danh tính của mình, ông ấy muốn biến mất một lần nữa – “giống như Satoshi”. Nhưng dường như Wright đang có một kế hoạch lớn để gây ảnh hưởng tới quá trình phát triển của Bitcoin.

Ông đã sẵn sàng hé lộ một phần nghiên cứu của mình nhằm cải thiện hoạt động bên trong của hệ thống Bitcoin. Nếu những đóng góp đó có thể được như sách trắng của Nakamoto, thì kể cả những người hoài nghi cũng sẽ chấp nhận rằng Craig Wright thực sự là người phát minh ra Bitcoin.

Wright nói, ông chỉ muốn coi mình đại loại như là một lãnh chúa Bitcoin – một người đứng sau sân khấu, nhưng sẵn sàng can thiệp khi thấy cần thiết chứ không phải là một kẻ độc tài Bitcoin đầy nhân từ như Linus Tovalds, người đã sáng tạo ra hệ điều hành mã nguồn mở Linux. Và có lẽ mọi chuyện nên diễn ra theo chiều hướng như vậy!

Xem thêm: Các nhân vật xuất chúng trong làng công nghệ thế giới