Ship hàng Online tại Việt Nam: Nhiều như "nấm mọc sau mưa"

Đóng góp bởi Chu Đức

01/01/23

Những năm gần đây, khi thị trường thương mại điện tử bùng nổ tại Việt Nam, người người nhà nhà đi bán hàng online, thì các dịch vụ giao hàng (hay còn gọi một cách dân dã là “ship hàng online”) cũng tự nhiên mọc lên như nấm sau mưa, với đủ loại hình và quy mô khác nhau.

Là khâu then chốt trong quy trình bán hàng, giao nhận đóng vai trò không thể thiếu đối với bất cứ một mô hình thương mại điện tử nào. Hãy cùng điểm qua thực trạng của dịch vụ cực kỳ quan trọng nhưng chưa được đánh giá đúng mức này tại thị trường Việt Nam qua loạt bài của chúng tôi.

Trước hết, phải khẳng định giao hàng (shipping) đã có mặt từ rất lâu tại Việt Nam ngay từ khi các hoạt động giao dịch thương mại xuất hiện. Đó là các công ty vận tải nhận hợp đồng thuê chuyên chở hàng hóa nội vùng, liên tỉnh, hay thậm chí là xuất nhập khẩu. Tuy nhiên, mô hình dịch vụ truyền thống này thiên về hậu cần kho vận (logistic), được xem như một khâu không tách rời trong chuỗi kênh phân phối và chỉ áp dụng cho các doanh nghiệp quy mô vừa và lớn.

Trước đây, nếu bạn chỉ  kinh doanh nhỏ lẻ và muốn chuyển một món hàng nhỏ cho khách, chỉ có rất ít sự lựa chọn: Tự đi đưa hàng nếu khoảng cách gần, gửi hàng qua bưu điện, hoặc là gửi hàng nhờ theo các xe khách, xe vận tải tuyến liên tỉnh nếu ở địa phương khác. Dù sử dụng hình thức nào thì bắt buộc phải thu tiền trước cũng như chấp nhận rủi ro trên đường vận chuyển, chưa kể chủng loại mặt hàng cũng bị hạn chế theo quy định của mỗi nhà cung cấp dịch vụ.

Tất cả những điều này vô hình chung đã tạo ra rào cản lớn ngăn cản sự phát triển của các hoạt động thương mại điện tử, bởi người mua thì cảm thấy thiếu tin tưởng, còn người bán cũng không thể chủ động trong khâu phân phối và mở rộng thị trường tiêu thụ.

Phải đến khi các công ty “cá mập” về TMĐT như Lazada, Zalora xâm nhập vào thị trường trong khoảng 3 - 4 năm trở lại đây, kéo theo sự bùng nổ của vô số mô hình kinh doanh online, thì các loại hình dịch vụ giao hàng mới có cơ hội phát triển.

Khác với giao nhận truyền thống thuần túy chỉ vận chuyển hàng hóa, dịch vụ giao hàng online cần đáp ứng rất nhiều yếu tố đặc thù như: Thời gian giao nhận rút ngắn tối đa, hỗ trợ thanh toán COD (thu hộ), tích hợp vào hệ thống online của người bán, hỗ trợ đổi trả, tracking đơn hàng,...

Những chức năng hiện đại này quá mới mẻ và hầu hết doanh nghiệp dịch vụ giao nhận truyền thống đều chưa thể đáp ứng được, dẫn tới nhu cầu bức thiết phải có các công ty độc lập cung cấp giải pháp giao nhận chuyên nghiệp cho mọi loại hình E-commerce.

Thức thời, nhanh nhạy trước cơ hội kinh doanh là nét đặc trưng của thị trường Việt Nam. Và chỉ trong vòng 1-2 năm, thị trường giao nhận online Việt Nam đón nhận vô số tên tuổi mới. Điển hình như các start-up khá tham vọng được đầu tư cả về nhân lực, tài chính lẫn công nghệ như Giaohangnhanh, Giaohangonline, Giaohangtietkiem, Proship.vn, Shipchung.vn, 365Express.

Điểm mạnh của các công ty này là sự am hiểu thương mại điện tử, khả năng tích hợp công nghệ cao, quy trình tương đối chuyên nghiệp, đáp ứng được nhu cầu đa dạng khác nhau. Tuy nhiên qua thời gian vận hành, nhiều tên tuổi trong số này cũng bắt đầu bộc lộ những điểm yếu cố hữu của doanh nghiệp Việt như: Chất lượng dịch vụ đi xuống, thiếu tính nhất quán trong hoạt động quản lý vận hành, thiếu khả năng tùy biến, chậm đổi mới công nghệ.

Bên cạnh đó, cũng còn không ít doanh nghiệp kém tên tuổi hơn cũng đang nỗ lực cạnh tranh với chiến lược và mục tiêu riêng, có thể kể ra một số cái tên phổ biến như Giaonhan24h, Giaohangadz, Giaonhan247, Nhanh.vn, Alogiaongay, Shiphangnhanh, Giaohangso1,...

Tuy không lớn về quy mô và tham vọng như nhóm dẫn đầu, nhưng các công ty nhỏ này vẫn sống sót nhờ tập trung vào chăm sóc đối tượng khách hàng nhỏ lẻ, sử dụng vũ khí giá rẻ, quy trình đơn giản và khả năng thích nghi tốt với thị trường ngóc ngách tại địa phương.

Ngoài dịch vụ giao hàng nội tỉnh chủ yếu tập trung ở các thành phố lớn, hệ thống giao nhận liên tỉnh truyền thống cũng không thể đứng ngoài cuộc chơi, kết quả là một loạt cái tên mới mà cũ xuất hiện như Tín Thành Express, Viettel Post, Vietnam Post,... càng khiến thị trường thêm sôi động và nhiều lựa chọn.

Câu hỏi đặt ra là sau khoảng thời gian ngắn bùng nổ, dịch vụ giao hàng online sẽ phát triển như thế nào trong bối cảnh thương mại điện tử tại Việt Nam đang có những thay đổi to lớn mang tính bước ngoặt, mà dấu hiệu cho thấy nguy cơ nhiều hơn là cơ hội! Hãy chờ đọc phần tiếp theo ngày mai nhé!

Xem thêm: Loạt bài về Thương mại điện tử.