[Nhân vật] Travis Kalanick: Người lèo lái con thuyền đơn độc Uber

Đóng góp bởi Phan Huy Thái Nguyên

01/01/23

Uber là dịch vụ đặt xe bằng ứng dụng và có chi phí rẻ hơn nhiều so với taxi truyền thống. Nó đang gây ra một làn sóng phản đối mạnh mẽ từ các hãng taxi truyền thống và bị "đàn áp" bởi chính quyền nhiều nước. Mặc dù vậy Uber vẫn tiếp tục "bành trướng" với quy mô hơn 40 tỷ USD và tiếp tục tăng lên. Ai đang lãnh đạo, ai đang dẫn dắt Uber trên trận tuyến đơn độc này? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu.

Khởi đầu lận đận

CEO Uber Travis Kalanick lớn lên ở Northridge, California, một vùng ngoại ô ở Los Angeles. Khi còn bé, ông mơ ước được trở thành một điệp viên. Nhưng Kalanick cuối cùng lại bước chân vào lĩnh vực kinh doanh. Ông đã làm qua nhiều công việc bán hàng khác nhau và đã bắt đầu tự kinh doanh ở tuổi 18. Travis Kalanick học ngành máy tính tại Đại học California sau đó bỏ học vào năm 1998, nhưng với lý do chính đáng. Travis Kalanick là người tiếp nối "truyền thống" bỏ học của các thiên tài công nghệ như Steve Jobs, Bill Gates hay Mark Zuckerberg nhưng khởi đầu không thành công như những thiên tài công nghệ trên.

Travis Kalanick cũng bỏ học như nhiều thiên tài công nghệ khác

Cùng 6 người bạn thân từ thời đại học, Travis Kalanick đã thành lập công ty đầu tiên: Scour. Ban đầu, công ty này dự định sẽ trở thành cỗ máy tìm kiếm trên các trang web nhưng sau này nó đã trở thành hệ thống chia sẻ file phổ biến với hơn 250.000 người dùng. Công ty này bị 30 công ty truyền thông kiện về tính pháp lý ở bản quyền của những thông tin được tìm kiếm. Scour phá sản vào năm 2000. Sau đó Travis thành lập Red Swoosh với chức năng chính là phát triển các phần mềm máy tính. Tuy nhiên, công ty này cũng không tồn tại được lâu do vấp phải những cáo buộc trốn thuế trong hoạt động của mình.

Ông đã thất bại hai lần với những dự án khởi nghiệp của mình

Đến thành công của Uber như ngày hôm nay

Sau sự sụp đổ của 2 dự án khởi nghiệp, Travis Kalanick mất niềm tin vào thương trường. Ông có thể đã không đến với ý tưởng về Uber nếu không có chuyến đi đến Paris cùng người cộng sự Garrett Camp. Đó là một đêm Paris có mưa và 2 người không thể bắt được chuyến taxi về nhà. Kể từ đây, Garrett Camp và Travis Kalanick đã quyết tâm tạo ra một ứng dụng mới với những tác vụ đơn giản: bật điện thoại lên, bấm nút và đặt hàng chiếc xe taxi bạn cần. Travis đã bán lại Red Swoosh với giá trị lên tới 20 triệu USD cho công ty công nghệ Akamai, còn Garrett cũng đã chuyển cho Ebay quyền sở hữu Stumble Upon với giá 75 triệu USD để có vốn xây dựng dự án Uber.

Mặc dù vậy, thất bại từ 2 công ty trước đã phần nào khiến Travis Kalanick nản lòng và quyết định không theo đuổi dự án Uber nữa. Phải mãi đến 2 năm sau, tức vào năm 2010, Garrett Camp mới có thể thuyết phục Kalanick tham gia vào cuộc chơi. Khi đó, GPS đang phát triển mạnh và Uber cũng đã có một số cơ sở vật chất để làm việc. UberCab hoạt động không khác nhiều so với những gì Uber làm hiện nay, mọi người có thể tìm kiếm và liên lạc với tài xế thông qua hệ thống định vị GPS. Dịch vụ này được cho là văn minh hơn và bắt đầu kiếm thêm được khách hàng.

Tuy nhiên, ngay tháng 10/2010, UberCab bị chính quyền địa phương đình chỉ hoạt động kinh doanh. Lý do bởi vì chữ "Cab" trong tên của công ty có nghĩa là taxi và công ty không có giấy phép lưu hành các loại xe taxi trên thị trường. Chính vì sự cố này mà UberCab đã trở thành Uber ngày nay. Bước đi này đã thay đổi vận mệnh công ty, đưa danh tiếng của nó lan rộng và thu hút thêm được nhiều nhà đầu tư. Nhờ có sự lãnh đạo và tài năng hơn người của Travis Kalanick, Uber đã vượt qua được rất nhiều vụ kiện tụng từ các công ty khác.

Từ một dịch vụ đặt xe limousine dành cho thành phố San Francisco, giờ đây Uber đã có mặt tại 58 quốc gia, hơn 300 thành phố và hợp tác với hàng trăm ngàn tài xế trên toàn thế giới. Lần gần đây nhất công bố, giá trị của Uber đã vượt qua con số 41 tỷ USD và dự kiến nó sẽ tăng lên đến 50 tỷ USD vào cuối năm nay.

Giờ đây, chỉ cần mở ứng dụng và Uber sẽ đưa xe đến ngay với bạn

Đấu sĩ bất bại

Sôi nổi, cương quyết, đầy đam mê pha chút điên rồ và cũng không kém phần ma mãnh, đó là những điều làm người ta nhớ đến Travis Kalanick. Kalanick có tham vọng lớn khi tìm cách để cách mạng hóa ngành công nghiệp vận chuyển trên toàn cầu. Mục tiêu cuối cùng của ông là xây dựng "một mạng lưới giao thông vận tải đáng tin cậy như nước chảy, ở khắp mọi nơi dành cho tất cả mọi người". Khi công ty đã phát triển, ông vẫn không ngừng tham gia vào mọi khía cạnh của công việc, đích thân ông chấp nhận những thách thức và đích đến của những lời chỉ trích cá nhân rất thường xuyên.

"Nếu tôi không từng gặp những khó khăn đó thì Uber đã không thể phát triển nhanh như vậy" - Travis Kalanick chia sẻ

Kalanick và công ty của ông không che giấu sự hiếu chiến của họ, văn hóa hình thành một phần bởi thái độ của chính người chủ. Trụ sở chính của Uber tại San Francisco đảm nhận một chức năng mà ông gọi là "phòng chiến tranh" - một phòng họp dành để giải quyết các cuộc khủng hoảng xung quanh hoạt động của công ty và những kế hoạch quan trọng. Muốn hiểu rõ sự hiếu chiến và không kém phần ma mãnh của Kalanick thì ta phải xem cái cách mà ông đè bẹp đối thủ của mình. Dịch vụ đối thủ của Uber tại New York là Gett đã "sống dở chết dở" khi nhân viên Uber liên tục gọi điện đặt rồi hủy. Điều này vừa khiến Gett tốn thời gian xếp lịch vừa làm cho chính cánh tài xế của Gett chán nản để rồi chuyển sang Uber. Uber sau đó đã xin lỗi nhưng lúc này thì mọi sự đã rồi.

Sở trường của tôi là đi, lập trình công cụ và tạo ra một ứng dụng tuyệt vời mà mọi người có thể sử dụng

Travis Kalanick cũng không giỏi giao tiếp với công chúng hay giới chức quản lý: "Bạn phải nhớ, tôi là một kỹ thuật viên, tôi là một kỹ sư máy tính và tôi không quen thuộc với các vòng tròn chính sách và những gì là chính sách tốt hoặc làm thế nào để chính sách được ban hành. Đó không phải là sở trường của tôi. Sở trường của tôi là đi, lập trình công cụ và tạo ra một ứng dụng tuyệt vời mà mọi người có thể sử dụng".

Mặc dù bên ngoài đôi khi gay gắt, Kalanick vẫn thoải mái, bình dị trong sắp xếp các công việc nhỏ hay các cuộc họp toàn công ty. Chính uy tín và sự kiên định của ông ấy trong kinh doanh là bệ đỡ để công ty đi một chặng đường dài. "Khả năng tạo lập niềm tin và quan điểm là chúng ta sẽ gánh vác được thế giới và giành chiến thắng - Tôi chưa bao giờ nhìn thấy bất cứ điều gì giống như vậy", một cựu nhân viên cho biết.

Từ một người hai lần khởi nghiệp thất bại, Travis Kalanick chán chường nhưng rồi cũng bắt đầu lại và thành công với Uber. Tại sao Uber thành công? Nhờ biết chọn hướng đi mới, và nhờ sự sôi nổi, cương quyết và không thiếu phần cứng rắn của Kalanick. Còn bạn, có đang khởi nghiệp và có dám thất bại để rồi nhận được thành công như Kalanick?