Đánh giá Firefox OS, tổng quan và giao diện người dùng

Đóng góp bởi Dương Lê

01/01/23

Firefox OS - nền tảng đầu tay của “Cáo lửa” sẽ mang đến cho người dùng những trải nghiệm thú vị, giống như cách mà trình duyệt Firefox hàng đầu của Mozilla đã và đang thể hiện.

Đánh giá Firefox OS, tổng quan và giao diện người dùng

Tổng quan

Firefox OS (tên dự án: Boot to Gecko, còn gọi là B2G) là một hệ điều hành mã nguồn mở dựa trên Linux cho điện thoại thông minh, máy tính bảng và còn được ứng dụng sang cả TV thông minh. Nó được phát triển bởi Mozilla, tổ chức phi lợi nhuận nổi tiếng với trình duyệt Firefox.

*Quỹ Mozilla tự miêu tả mình như "một tổ chức phi lợi nhuận tận tụy với việc duy trì quyền được lựa chọn và thúc đẩy sự đổi mới trên Internet". Mozilla châu Âu, Mozilla Nhật Bản và Mozilla Trung Quốc là những tổ chức có nhiệm vụ giúp đẩy mạnh và triển khai các sản phẩm và dự án của Mozilla. Chúng tồn tại độc lập, nhưng hoạt động liên kết với quỹ Mozilla.

Thiết bị chạy Firefox OS thường có mức giá rất rẻ

Firefox OS được thiết kế để cung cấp một hệ thống thay thế dựa trên cộng đồng dành cho các thiết bị di động, sử dụng các tiêu chuẩn mở và thân thiện như ứng dụng HTML5, JavaScript, có một mô hình đặc quyền vững chắc cùng các API web mở để giao tiếp trực tiếp với phần cứng của điện thoại di động, và cuối cùng là một chợ ứng dụng "marketplace". Bởi vậy, nó cạnh tranh với các hệ điều hành phát triển thương mại như iOS, Android, Windows Phone và Sailfish OS cũng như các hệ điều hành mã nguồn mở dựa vào cộng đồng khác như Ubuntu Touch hoặc Tizen được Samsung hậu thuẩn.

Firefox OS được ra mắt rộng rãi vào tháng 2/2012 trên các mẫu smartphone tương thích Android và một lần nữa vào năm 2013 hoạt động trên Raspberry Pi. Đến tháng 1/2013, ở CES 2013, ZTE xác nhận họ sẽ chuyển đến một điện thoại thông minh với Firefox OS và vào ngày 2/7/2013, nhà mạng Telefónica khởi động phiên bản Firefox OS thương mại đầu tiên trên di động với tên gọi ZTE Open tại Tây Ban Nha với giá 90 USD (Open C giá 70USD), GeeksPhone Peak Plus (bản nâng cấp của Peak) cũng lập tức có mặt sau đó.

Sau khởi đầu của Telefónica cùng 7 quốc gia Nam Mỹ khác hồi năm ngoái. Bây giờ, Deutsche Telekom cũng đã bắt đầu bán điện thoại Firefox ở Ba Lan, Hy Lạp, Hungary, Đức và sẽ tiếp tục mở rộng ra các quốc gia khác gồm Croatia, Macedonia, Montenegro và cộng hoà Czech ngay trong năm nay. Hồi tháng 5 vừa rồi, hãng América Móvil cũng đã trình làng dòng điện thoại chạy hệ điều hành Firefox tại Mexico và tháng 6 này, Mozilla cho biết họ sẽ bán điện thoại Firefox ở Ấn Độ với giá 25 USD/chiếc.

Firefox OS không phải là hệ điều hành mã nguồn mở duy nhất có mặt trên thị trường, mà “bá chủ” hiện nay phải kể đến chính là Android của Google (dự án Android Open Source hoặc AOSP). Điều mà hầu hết mọi người gọi là "Android" hôm nay, nó quá phụ thuộc vào sự độc quyền từ Google Play Services - một dịch vụ đứng đằng sau các chức năng cốt lõi mà bạn luôn kỳ vọng ở Android - từ danh bạ đồng bộ hóa thông qua bản đồ cho đến kho ứng dụng trực tuyến.

Giống như sự ra đời của Amazon Fire OS hay các model X series của Nokia khởi chạy cùng nền tảng Nokia X flatform, cả hai đều dựa dẫm vào Google Android, nhưng lại tùy biến hệ điều hành theo hướng đi riêng của mỗi hãng và đồng nghĩa với việc người dùng hai nền tảng này sẽ không nhận được “trợ cấp” từ Google Play Services.

Firefox OS không chỉ mở ra cánh cửa cho smartphone giá rẻ, mà nó còn cho thấy tính đơn giản và tính trực quan hơn nhiều so với các hệ điều hành khác. Ở những thị trường giàu có hơn, Telefónica mang điện thoại này hướng đến nhóm người sử dụng là thanh thiếu niên đang tìm mua chiếc điện thoại đầu đời. Còn ở thị trường phát triển, đối tượng sử dụng là người lớn, mà trước mắt, các quốc gia như Colombia, Venezuela, Peru và Uruguay rất có tiềm năng.

Giao diện người dùng

Firefox OS dựa trên công nghệ web nhưng điều đó không có nghĩa là nó giống như những ngày đầu phát triển của đối thủ Chrome OS, chỉ cần một cửa sổ trình duyệt nổi. Về cơ bản, Firefox OS trông giống như một sự kết hợp hài hòa của Android và iOS. Theo đó, trong bài viết này sẽ kiểm tra trên phiên bản 1.3, tuổi đời của phiên bản này có thể làm bạn liên tưởng đến Android 1.5 Cupcake (API level 3). Cũng giống như Android trong khoảng thời gian trước đây đều có những bước tiến nhảy vọt ở các phiên bản OS, phiên bản kế nhiệm Firefox OS 1.4 chính thức được tung ra hồi 9/6/2014 và dự kiến phiên bản mới nhất 2.1 sẽ xuất bản vào ngày 21/11/2014.

Lịch sử các phiên bản Firefox OS

Giao diện màn hình chính của Firefox OS dựa trên EverythingMe Launcher, thì chẳng khác gì tương đồng với Android Launcher. Từ đó, các bạn có thể dễ dàng nhận thấy giao diện này mang những nét đặc trưng từ iOS của Apple hay Amigo trên các máy Gionee chẳng hạn,... Nghĩa là không có ngăn kéo ứng dụng và bạn chỉ có thể lã lướt ở những trang ngoài màn hình chủ mà thôi.

Giao diện màn hình chính

Giống như APUS Launcher đã được tôi giới thiệu cách đây không lâu, các thư mục ngoài màn hình chính của Firefox OS cũng có những thư mục rất thông minh, chúng tự biết thu thập những ứng dụng, game theo từng thể loại cũng như tính chất công việc riêng biệt mà bản thân nó được phát triển (không hỗ trợ những thư mục mà bạn tự tạo ra).

Bạn có thể chạm vào thanh tìm kiếm "I'm thinking of..." và gõ một từ khóa nào đó để xem tất cả các ứng dụng cài đặt có liên quan, kể cả nguồn web. Ví dụ, "movies" sẽ trả về thông tin cho bạn là IMDb, Rotten Tomatoes và nhiều hơn thế nữa…. Giao diện sẽ thay đổi theo từ khóa mà bạn đang tìm kiếm, thậm chí hình nền cũng thay đổi thành một cái gì đó để thích hợp với ngữ cảnh hơn (poster phim chẳng hạn,...).

Các thư mục thông minh

Sau đây là những gì đã làm cho Launcher này thật sự phù hợp với hệ điều hành Firefox: nó không chỉ tìm kiếm những ứng dụng mà bạn đã cài đặt, mà nó còn tìm ra thông tin trang web mà bạn truy cập trước đó, để hiển thị tổng quan những thông tin chi tiết nhất và dĩ nhiên bạn có thể tùy thích lưu lại cơ chế tìm kiếm này.

Firefox OS có thể tự động tải những kết quả tìm kiếm này lên các ứng dụng di động tương ứng, được viết theo chuẩn HTML5 mới, không gửi người dùng đường link để tải một ứng dụng tương thích nào để cài đặt. Nhiều ứng dụng mạng xã hội quan trọng nhất, gồm WhatsApp, Facebook và Twitter cũng được chuyển sang HTML5, có nghĩa là Mozilla đã vượt qua được cái ngưỡng mà bất kỳ hệ điều hành mới nào cũng phải đối diện là thuyết phục các nhà phát triển viết ứng dụng cho hệ điều hành mới.

Giao diện Firefox OS đã vay mượn khá nhiều từ iOS không chỉ riêng ở khâu màn hình chính. Nó cũng phụ thuộc vào một nút Home (màn hình chủ) duy nhất và các nút còn lại trên màn hình chỉ xuất hiện khi bạn truy cập vào một ứng dụng nào đó. Các nút Back (quay lại) thường ở góc trên bên trái và trong một số trường hợp nhất định nó cũng biệt tăm. Thay vào đó bạn cần phải nhấn một nút xác nhận (ví dụ Done) hoặc nút X ở phía trên bên góc phải để thay thế. Tùy thuộc vào nơi mà bạn đang ở trong mỗi ứng dụng, sẽ trở lại màn hình trước đó.

Sự bất tiện khi không có phím back chuyên dụng

Các trình đơn điều hướng ở ứng dụng E-Mail và Gallery

Ở ngoài màn hình khóa, Firefox OS có một hình nền riêng biệt cùng một thanh trượt ở phía dưới (mở khóa hoặc truy cập nhanh vào máy ảnh). Ngoài ra, màn hình khóa còn cho bạn thấy ngày, giờ và các thông báo hiện hành, nhưng không hỗ trợ widget (tiện ích icon).

Giao diện màn hình khóa

Firefox OS vẫn được trang bị thanh thông báo (notification) thường thấy trên Android, iOS hay Windows Phone chẳng hạn, bạn có thể swipe (vuốt sang) để bỏ riêng lẻ hoặc cùng một lúc thông qua nút “Clear all button”. Thật thú vị, thông báo sự kiện được liệt kê từ trên xuống dưới, trong khi một số thông báo định kỳ bắt đầu ở phía dưới. Khi một thông báo mới đến, nó được hiển thị ở phía trên màn hình, tương tự như cách Android L thông báo.

Thanh Notification

Chưa hết, ở phía dưới thanh thông báo có bốn quick toggles (Wifi, dữ liệu nền, Bluetooth và chế độ máy bay) và một phím tắt Settings. Tuy nhiên, không có cách nào để thay đổi hoặc sắp xếp lại chúng.

Một bộ chuyển đổi ứng dụng (app switcher) là một phần thiết yếu của giao diện hệ điều hành. Nó sử dụng thẻ lớn để xem trước nội dung của các ứng dụng. Có một nút X nhỏ ở phía trên bên trái để loại bỏ một ứng dụng, nhưng bạn cũng có thể vuốt lên để đóng chúng.

App switcher

Cuối cùng, một tính năng khá thú vị nằm trong các tùy chọn phát triển (Developer options), để chuyển đổi giữa các ứng dụng trực tiếp (App switcher) bạn chỉ việc vuốt từ cạnh trái hoặc phải của màn hình sang mà thôi (WebOS hay iPad iOS cũng có tính năng tương tự). Lưu ý rằng, đây là cách thức hoạt động bằng cử chỉ và làm việc với chỉ một ngón tay (bốn ngón trên iOS) và cũng tăng gấp đôi như là một nút Back trên trình duyệt (tương tự iOS).

*Xem phần tiếp theo: Đánh giá hiệu suất và các ứng dụng cơ bản trên Firefox OS >>>tại đây<>

thegioididong (theo gsmarena)