Sự ra đời của những chiếc xe ô tô có khả năng tự động lái, không phụ thuộc tài xế từ các tập đoàn lớn như Tesla, Daimler,…Khiến không ít người hứng thú, tò mò. Vậy xe ô tô tự lái là gì? Nguyên lý hoạt động như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu nhé!
1. Xe ô tô tự lái là gì?
Xe ô tô tự lái (hay còn gọi là xe không người lái) - là một phương tiện ô tô có khả năng cảm nhận môi trường xung quanh và hoạt động mà chỉ cần ít hoặc dường như không cần bất kỳ sự tham gia nào của con người trong việc điều khiển chúng.
2. Các cấp độ của xe ô tô tự lái
Theo Hiệp hội Kỹ sư Ô tô (SAE International) và Cơ quan An toàn Giao thông Cao tốc Quốc gia Mỹ (NHTSA), khả năng của xe ô tô tự lái được phân thành 6 cấp độ, từ cấp độ 0 đến cấp độ 5. Cụ thể như sau:
- Cấp độ 0 - Hoàn toàn thủ công
Hầu hết các phương tiện giao thông trên đường hiện nay đều thuộc cấp độ này. Đây là cấp độ mà phương tiện phụ thuộc hoàn toàn vào con người và người điều khiển xe sẽ chịu trách nhiệm cho mọi việc vận hành xe.
- Cấp độ 1 - Hỗ trợ lái xe
Ở cấp độ này, người lái xe và hệ thống tự động cùng chia sẻ quyền kiểm soát xe. Chẳng hạn như đánh lái, thay đổi – duy trì tốc độ (kiểm soát hành trình) hay phanh khẩn cấp tự động cảnh báo người lái xe khi có va chạm,…Xe chỉ có khả năng thực hiện một nhiệm vụ tự động duy nhất để hỗ trợ người lái.
- Cấp độ 2 - Tự động hóa một phần lái xe
Xe được tích hợp những chức năng tự động tiên tiến có khả năng thực hiện nhiều hơn một tác vụ, có thể kiểm soát cả chuyển hướng và tăng/giảm tốc, cảnh báo chệch làn đường/hiệu chỉnh. Tuy nhiên, người điều khiển vẫn phải giám sát việc lái xe và sẵn sàng can thiệp ngay lập tức bất cứ lúc nào nếu hệ thống tự động không phản hồi đúng cách. Những chiếc xe có khả năng tự động cấp độ 2 bao gồm: Tesla Autopilot, Cadillac Super Cruise, Mercedes-Benz Drive Pilot và Volvo Pilot Assistant.
- Cấp độ 3 - Tự động hóa có điều kiện
Xe cấp độ 3 có khả năng nhận định môi trường xung quanh và đưa ra quyết định cho chính mình, chẳng hạn như tăng tốc vượt qua xe đang di chuyển chậm; tự điều khiển từ điểm xuất phát đến đích mà không có sự tham gia của con người trong một số điều kiện nhất định. Nếu hệ thống không thể hoạt động một cách đáng tin cậy thì người lái xe phải luôn cảnh giác và sẵn sàng kiểm soát. Phương tiện duy nhất được chấp nhận ở mức tự động cấp độ 3 tới thời điểm hiện tại là Audi A8.
- Cấp độ 4 - Tự động hóa hoàn toàn trong môi trường kiểm soát
Những chiếc xe không cần sự tương tác của con người trong hầu hết trường hợp. Tính năng tự lái chỉ được hỗ trợ trong các khu vực không gian hạn chế (có rào chắn địa lý) hoặc trong các trường hợp đặc biệt. Bên ngoài các khu vực hoặc hoàn cảnh này, phương tiện phải có khả năng kết thúc chuyến đi một cách an toàn nếu tài xế không tự kiểm soát lại. Hiện tại, chưa có xe bán cho người tiêu dùng ở mức độ tự động này.
- Cấp độ 5 - Tự động hóa hoàn toàn
Đây là mục tiêu cuối cùng của một chiếc xe tự lái, có thể vận hành tự động trong mọi tình huống và điều kiện. Ở cấp độ này, xe sẽ hoàn toàn không có bất kì sự can thiệp nào của con người, thậm chí sẽ không có vô lăng hoặc bàn đạp tăng tốc/phanh. Phương tiện có thể được sử dụng ở bất cứ đâu, làm bất cứ điều gì mà một người lái xe có kinh nghiệm có thể làm trong mọi điều kiện hoàn cảnh.
3. Nguyên lý hoạt động của xe ô tô tự lái
Xe ô tô tự lái hoạt động dựa trên các cảm biến, bộ truyền động, thuật toán phức tạp, hệ thống học máy (Machine Learning) và bộ xử lý mạnh mẽ để thực thi phần mềm.
Đầu tiên, xe sẽ tạo và duy trì bản đồ môi trường xung quanh bằng hệ thống định vị GPS và nhiều loại cảm biến nằm ở các bộ phận khác nhau của xe.
- Cảm biến RADAR giám sát vị trí của các phương tiện gần đó.
Có 2 loại RADAR được sử dụng:
- Cảm biến RADAR tầm dài (Long-Range RADAR): Điều khiển hành trình thích ứng.
- Cảm biến RADAR tấm ngắn (Short-Medium Range RADAR): Giúp phát hiện điểm mù, cảnh báo va chạm.
- Cảm biến LIDAR (Light + RADAR) phản xạ xung ánh sáng từ môi trường xung quanh ô tô, giám sát khoảng cách của những người đi bộ và bất kỳ phương tiện nào khác phía trước nó. Từ đó, ra lệnh phanh giảm tốc độ hoặc dừng khẩn cấp.
- Cảm biến siêu âm (Ultrasonic Sensor) sử dụng sự truyền âm thanh để phát hiện vật thể. Theo dõi các chuyển động của xe, phát hiện lề đường và các phương tiện khác khi đỗ xe. Thông thường, cảm biến này được kích hoạt khi xe chuyển động ngược chiều.
- Camera sẽ phát hiện đèn giao thông, đọc biển báo đường bộ, cảnh báo chệch làn đường, nhận dạng, theo dõi người đi bộ và các phương tiện khác.
Sau đó, phần mềm sẽ xử lý tất cả đầu vào của những cảm biến này và thông qua những thuật toán, phần mềm sẽ vạch ra các cách vận hành và gửi hướng dẫn đến bộ truyền động của ô tô, nơi có nhiệm vụ điều khiển tốc độ, phanh và hệ thống lái.
Một số phụ kiện ô tô đang kinh doanh tại Thế Giới Di Động:
Bài viết trên đã giới thiệu được những kiến thức cơ bản về xe ô tô tự lái. Cảm ơn các bạn đã quan tâm theo dõi!